ضرب المثل گرگ دهن آلوده و یوسف ندریده همراه ‌‌‌شعر سعدی

[اعتصامی]

این ضرب المثل ایرانی از شعر سعدی وام گرفته شده.

معنا و منظور ضرب المثل گرگ دهن آلوده و یوسف ندریده چیست؟

▪️یعنی فردی بدون اینکه گناهی مرتکب شده باشد، مورد مواخذه قرار گیرد.

▪️ اساسا این ضرب المثل را در موقعی به کار می برند که تهمت ناشایستی به شخص وارد شود درحالیکه او مرتکب گناه نشده است.

▪️این ضرب المثل با ضرب المثل ” آش نخورده و دهان سوخته“ هم معنی است.

▪️ریشه ضرب المثل از کجا آمده؟

خواستگاه این ضرب المثل به داستان حضرت یوسف علیه السلام بر می گردد. هنگامی که برادران حضرت یوسف پیامبر علیه السلام به خاطر حسادت ، وی را همراه خود به صحرا بردند و در چاهی افکندند اما موقع بازگشت از صحرا، گریه کردند و پیراهن خونین و تکه تکه یوسف را به حضرت یعقوب پدرشان نشان دادند و با اشک و ناله های دروغین، گفتند :برادرمان را گرگ خورد!

در صورتی که هیچ گرگی یوسف را نخورده بود! این ضرب المثل را وقتی می خواهند بگویند که شخصی مورد اتهام واقع شده ، او را به گرگ حکایت حضرت یوسف پیامبر علیه السلام تشبیه می کنند که جرم را به گردن او انداختند درحالیکه گرگ نگون‌بخت یوسف را نخورده بود و خطاکاران واقعی برادران یوسف بودند.

▪️شعر درباره ضرب المثل از سعدی

ای یار جفا کرده پیوند بریده

این بود وفاداری و عهد تو ندیده

در کوی تو معروفم و از روی تو محروم

گرگ دهن آلوده یوسف ندریده

ما هیچ ندیدیم و همه شهر بگفتند

افسانه مجنون به لیلی نرسیده

در خواب گزیده لب شیرین گل اندام

از خواب نباشد مگر انگشت گزیده

بس در طلبت کوشش بی فایده کردیم

چون طفل دوان در پی گنجشک پریده

مرغ دل صاحب نظران صید نکردی

الا به کمان مهره ابروی خمیده

میلت به چه ماند به خرامیدن طاووس

غمزت به نگه کردن آهوی رمیده

گر پای به در می‌نهم از نقطه شیراز

ره نیست تو پیرامن من حلقه کشیده

با دست بلورین تو پنجه نتوان کرد

رفتیم دعا گفته و دشنام شنیده

روی تو مبیناد دگر دیده سعدی

گر دیده به کس باز کند روی تو دیده