بررسی و معرفی کتاب سیر عشق اثر آلن دوباتن

[هانا]

بررسی کتاب سیر عشق نوشته‌ «آلن دوباتن»؛ فلسفه و روان‌شناسی به زبان ساده​

سرپوش فرهنگی - «دیدگاه رمانتیک نسبت به ازدواج، بر اهمیتِ یافتن شخص درست و مناسب پافشاری می‌کند؛یعنی شخصی همدل با علایق و ارزش‌های فراوان ما. چنین شخصی اصلا وجود نخواهد داشت. ما بیش از حد متفاوت و منحصر به فردیم.تناسب و همخوانی همیشگی غیر ممکن است. شخصی که واقعاو کاملا متناسب با ماست، کسی نیست که به طور معجزه‌آسایی همه‌ سلایقش با ما یکی باشد. بلکه کسی‌ است که بتواند با فراست و کلام خوش راجع به اختلاف سلایق گفت‌و‌گو کند. به جای اندیشه موهوم مکمل تام یکدیگر بودن، این توانایی تحمل تفاوت‌هاست که نشانه حقیقی شخص درست و مناسب است. مکمل یکدیگر بودن دستاورد عشق است؛ نباید به عنوان پیش‌شرط آن در نظر گرفته شود». (سیر عشق، آلن دو باتن، ترجمه زهرا باختری، نشر چترنگ،۱۳۹۷، تهران، ص۲۳۴)

سیر عشق دومین کتاب رمان‌گونه‌ دوباتن پس از نوشتن «جستارهایی در باب عشق» است و به نسبت آن، از قلمی پخته‌تر برخوردار است که می‌توان دلیل اصلی آن را گذشت حدود ۲۰ سال از نگارش اولین رمان وی دانست. این نویسنده و فیلسوف بیان صریح و ساده‌ای دارد که با قلم پخته‌ خود بهترین موضوعات را برای وارد کردن فلسفه و روان‌شناسی به درک عامه‌ مردم برمی‌گزیند.

کتاب سیر عشق چیزی بیش از یک رمان داستانی یا شرح رابطه‌ای بین دو نفر است، این کتاب بیش از هر چیز بررسی اتفاقاتی ا‌ست که در طول زندگی و فراز و نشیب‌هایش برای یک رابطه و زوجِ درگیر در آن می‌افتد. همان‌گونه که در پشت جلد کتاب آمده است: «سیر عشق داستان یک ازدواج است، از نخستین لحظات شورانگیز گرفته تا لذت‌ها و هراس‌های تعهد راستین و مشکلات عمیقی که آرام آرام در زندگی مشترک سر بر می‌آورند. داستان روابط امروزی است و شیوه بقای این روابط. این داستان بازگشت دلپذیر آلن دو باتن است به رمان».

تازه‌ترین اثر این نویسنده‌ سوییسی داستان عشق ربیع و کرستن است. بررسی طولانی‌مدت یک زندگی با نگاهی واقع‌گراست که ذهن و احساس خواننده را درگیر خود می‌سازد و دلیل آن را می‌توان آشنا بودن مخاطب با اتفاقات داستان، در زندگی روزمره دانست. کتاب در پنج بخش با نام‌های: رمانتیسم، از آن پس، فرزندان، بی‌وفایی و فراتر از رمانتیسم نوشته شده است.

می‌توان به جرات گفت که دو باتن در دومین اثر داستانی خود به بررسی موشکافانه و عمیق یک عشق و رابطه میان دو نفر از لحظه‌ تولد تا رشد و بلوغ آن پرداخته است. نگاه دقیق این نویسنده در تحلیل کارآمد اتفاقات حین رابطه با تمام جزيیات و مسائل و مشکلات ازدواج، ستودنی‌است. می‌توان به راحتی چنین نوشتاری را به هر کس که درگیر رابطه یا در شرف ورود به آن است پیشنهاد کرد زیرا سیر عشق بیش از هر چیز اثری آموزنده است که مخاطب را کلمه به کلمه با خود همراه می‌سازد و حتی لحظه‌ای نیست که خواننده حس همذات‌پنداری به شخصیت‌های کتاب را از دست بدهد.

این داستان، کندوکاوی در رابطه است و آنچه برای ما روشن می‌کند مسیری‌است که عشق از لحظه‌ تولد تا رشد و تکمیل، می‌پیماید. یک اثر عاشقانه که صرفا روایتی احساسی و کلیشه‌ای از پیوند بین دو انسان نیست و با دیدگاهی تازه و بدیع، بدون چنگ انداختن به جنبه‌های جذاب مرسوم در سایر کتاب‌ها به روایت خود پرداخته است.

آنچه می‌خوانیم یک رابطه‌ همیشه خوشِ پشت ویترینی نیست، سیر عشق، بیان واقعیت است. آیینه‌ای‌ا‌ست از حقایق زندگی وتوصیف خوبی‌ها و بدی‌ها، زشتی‌ها و زیبایی‌ها، فراز‌ها و نشیب‌ها. نویسنده در این کتاب با یک ذره‌بین نگاهی بدیع به ازدواج دارد و مسائل اساسی و چالش‌های پیش‌روي پس از تعهد را مورد بررسی قرار داده است. او راه پرورش عشق را به مخاطب می‌آموزد و درباره‌ اهمیت شناخت، انتخاب عاقلانه و سرنوشت عشق و احساس آگاهی می‌دهد.

در کنار نوشتار روان و منحصر به فرد این فیلسوف ماهر، درک زیاد او از روحیات مردم و در هم تنیدگی نوشته‌هایش با فلسفه و روان‌شناسی جذابیت قلمش را دو چندان کرده است. ما با کمک این کتاب خوش‌خوان می‌آموزیم که آنچه در یک رابطه مهم است تنها وصال نیست، بلکه پیامدها، اتفاقات و فراز و نشیب‌های پس از آن نیز بسیار شایان توجه است. کتاب از ترجمه روان و قابل قبولی برخوردار است و خواندن آن را می‌توان به هر کسی که آشنایی با پیچ و خم‌های رابطه و مسائل ریز روانکاوانه شخصیتی برایش جذاب است پیشنهاد کرد زیرا شناخت روند رشد و تکامل عشق و مهارت‌های درک موقعیت، مهم‌ترین نکات آموزنده‌ این قصه هستند.

در روزگار امروز که کتاب‌های زرد و عامه‌پسند با تیراژهای بالا به فروش می‌رسند می‌توان وجود چنین کتاب‌هایی را با بار معنایی بالا و قلمی پخته که سعی در شناساندن و بیان مسائل فلسفی و روان‌شناسانه به عامه‌ مردم دارند، غنیمت دانست و از خواندن آن‌ها غافل نماند. خواننده‌ سیر عشق می‌تواند در بسیاری از موقعیت‌های روایت، خود را به جای ربیع و کرستن تصور کند، زیرا اتفاقات این داستان برای تمام مخاطبان آشناست و می‌توان آن‌ها را نوعی تلنگر یا یادآوری از اتفاقات زندگی روزمره دانست.

در مصاحبه‌‌ای کلر کلیچ از آلن دو باتن نویسنده این کتاب، پرسید: «چرا سیر عشق را نوشتید و آن را به ساختار یک رمان فیلسوفانه قلم زدید؟» و او در جواب گفت: «در فرهنگ ما تاکید زیادی بر مفهوم عشق رمانتیک وجود دارد، بنابراین من تصمیم گرفتم تا کتابی بنویسم و در آن به اتفاقات بعد از تولد عشق بپردازم. این نوشتار، بررسی یک رابطه‌ بلند مدت است که در آن طرفین به مرور با وجود تمام تنش‌ها و سختی‌های پیش آمده، سعی در ابراز محبت و تطبیق خود با یکدیگر دارند. کتاب من اگرچه در طرفداری از عشق است، اما مفروضات و پیش‌داوری‌هایی را که ناخودآگاه وارد رابطه می‌کنیم، زیر سوال می‌برد. سیر عشق برای تمام کسانی که میل به کالبد شکافی روابط احساسی خود دارند جذاب خواهد بود و مخاطبان خود را مسحور خواهد کرد».

دوباتن در پاسخ به پرسشی که «در ادبیات از چه کسانی تاثیر پذیرفته است؟» گفت: «علاقه‌ شخصی من به کتاب‌هایی‌است که عنصر اتفاق در آن‌ها کمرنگ‌تر و تاکید داستان بر ایده و کنکاش شخصیت کاراکترهاست. بنابراین من در نوشته‌هایم از میلان کوندرا، مارسل پروست، ویرجینیا وولف و تولستوی تاثیر گرفته‌ام. همچنین داستان‌های نویسنده‌هایی که قواعد قرن نوزدهمی را بر هم می‌زنند و در آثارشان ساختار جدیدی خلق می‌کنند، برایم بسیار جذاب است».